JAK PODANIE RĘKI/COME PORGERE LA MANO, XVI ANTOLOGIA POLSKO-WŁOSKA POEZJI WSPÓŁCZESNEJ
Książki, które rodzą się z dialogu kultur, rzadko bywają jedynie publikacjami. Częściej przypominają pomosty – budowane powoli, nie bez trudu, ale z przekonaniem, że tylko na nich może odbyć się prawdziwe spotkanie. Taki właśnie charakter ma „Jak podanie ręki. XVI polsko-włoska antologia poezji współczesnej”, przygotowana przez Danutę Bartosz i przetłumaczona na język włoski przez dr. Tomasza Skockiego. Tom, który ukazał się w kontekście IX Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, jest nie tylko kolejnym ogniwem długiej serii, lecz przede wszystkim świadectwem tego, że poezja nie zna granic, a słowa są w stanie przekroczyć każdą linię na mapie.
Antologia imponuje rozmachem – 47 autorów z Polski i zagranicy, od Kolumbii po Ukrainę, od Niemiec po Cypr. Wśród nich znaleźli się również twórcy związani z Krotoszynem – Paweł Władysław Płócienniczak i Marcin Szyndrowski. Ci ostatni, znani z nieoczywistych fraz i ciemniejszych tonacji, wpleceni zostali w narrację obok takich nazwisk jak Anna Santoliquido, Winston Morales Chavarro czy Elisa Rueda. Już samo to zestawienie świadczy, że książka nie ma być wyłącznie lokalną ciekawostką, lecz ogniwem międzynarodowego łańcucha.
We wstępie pióra Anny Santoliquido, włoskiej poetki i animatorki ruchu „Donne e Poesia”, odnajdujemy ton nieco bardziej historyczny, przypomnienie o więziach między Polską a południową Italią – od Bony Sforzy po cmentarz wojskowy w Casamassima. W tle wybrzmiewa przekonanie, że literatura, podobnie jak pamięć, trwa dłużej niż polityczne sojusze i przemijające granice.
Na poziomie formalnym antologia zachwyca różnorodnością. Obok liryków znajdziemy krótkie formy narracyjne, aforyzmy, tanki. Tematycznie spektrum jest szerokie – od katastroficznych obrazów planety na krawędzi, przez intymne wyznania, po gniewny zapis społecznych kryzysów. Poezja w tym wydaniu staje się przestrzenią, w której można rozpoznać ból i patos, melancholię i gniew, ale też czułość i poszukiwanie sensu.
Polska część reprezentowana jest przez szeroki wachlarz nazwisk – od doświadczonych autorów jak Marek Wawrzkiewicz, Jerzy Grupiński czy Kazimierz Burnat, po poetów młodszej generacji. Obok nich twórcy, którzy niosą w sobie podwójną tożsamość – Polacy osadzeni w Belgii, Niemczech, Szwecji. Na drugim biegunie zagraniczni – Winston Morales Chavarro z Kolumbii czy Marinos Stylianu z Cypru. Wspólnota różnic, spleciona w jedną księgę.
Ciekawe jest to, że sama koncepcja tomu wymusza lekturę wolniejszą – przechodzenie od języka do języka, od wersji polskiej do włoskiej, przypomina gest przekładu w sensie dosłownym i metaforycznym. Poezja okazuje się tu narzędziem słuchania i ciszy, o której pisał Zygmunt Bauman. Zbiór nie ucieka od pytań o przemoc, brak komunikacji, pustkę relacji. Ale jednocześnie daje przestrzeń naturze, zieleni i wodzie – obecnym jak dyskretna kontrapunkcja.
Danuta Bartosz od lat powtarza, że poezja ma w sobie siłę budowania mostów. Ten tom jest dowodem na to, że nie są to jedynie słowa wstępne. To praktyka. W świecie, w którym łatwiej jest stawiać mury, ta publikacja proponuje coś przeciwnego – wyciągniętą dłoń.
Dla mieszkańców Krotoszyna wiadomość jest szczególna – „Jak podanie ręki” trafi niebawem do Krotoszyńskiej Biblioteki Publicznej
i m. Arkadego Fiedlera w Krotoszynie, gdzie będzie można zapoznać się z całością. Wraz z innymi pozycjami konferencyjnymi stworzy kolekcję, która stanie się świadectwem, że miasto nie jest jedynie biernym obserwatorem literackich nurtów, lecz ich aktywnym uczestnikiem.
To książka wymagająca – ale w najlepszym sensie tego słowa. Nie daje łatwej pociechy, lecz każe zatrzymać się i posłuchać. Poezja, jak przypomina Margaret Atwood, wymaga zejścia w głąb – tam, gdzie są opowieści. Ten tom właśnie do tego zaprasza.
Marcin Szyndrowski
JAK PODANIE RĘKI/COME PORGERE LA MANO, XVI ANTOLOGIA POLSKO-WŁOSKA POEZJI WSPÓŁCZESNEJ, Fundacja "Jak podanie ręki", seria #97, Poznań 2025, ISBN 978-83-67860-36-9
Dodaj komentarz
Komentarze